۲۹ سال شنوایی بخشی در ایران؛
تولد سالانه ۲۰۰۰ کودک ناشنوا در کشور
به گزارش کاروخدمت، مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران از شروع طرح ملی تحول در کاشت حلزون و صفر شدن صف انتظار این عمل در کشور آگاهی داد و اظهار داشت: از آنجا که بیماران جدید نیازمند کاشت حلزون متولد، شناسایی و معرفی می گردند، تعهد داریم که دیگر نوبت انتظار انجام کاشت حلزون طولانی نشود و به سرعت عمل برای بیماران صورت گیرد.
دکتر هومن نریمانی در گفتگو با ایسنا، درباره روند کاشت حلزون شنوایی در کشور، اظهار داشت: کاشت حلزون از سال ۱۳۷۲ در کشور شروع شد و از همان زمان هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران که در آن زمان تحت عنوان هیات امنای تبصره لایحه ارزی به صورت دفتری در وزارت بهداشت فعالیت می کرد، پشتیبانی از اعمال کاشت حلزون شنوایی در بیماران ناشنوا را در دستور کار خود قرار داد. باید توجه کرد که از سال ۱۳۷۲ تابحال که حدود ۲۹ سال از آغاز عمل کاشت حلزون در کشور، گذشته است، بیشتر از ۱۶۰۰۰ هزار مورد کاشت حلزون در سرتاسر کشور انجام شده است.
توسعه مراکز کاشت حلزون شنوایی در کشور
وی اضافه کرد: باید توجه کرد که ما در سال ۱۳۸۵ در کل کشور پنج مرکز کاشت حلزون داشتیم که در یک بازه زمانی ۱۶ ساله، تعداد مراکز به ۱۵ مرکز رسید. مسئله مهم در گسترش مراکز اینست که بیمار برای کاشت حلزون به مرکز کاشت حلزون دسترسی داشته باشد. در عین حال بیماران در یکسال اول پس از عمل کاشت حلزون باید در جلسات گفتاردرمانی و بازتوانی شنوایی شرکت نمایند و اگر مراکز در ارتباط با گفتاردرمانی و بازتوانی شنوایی در نزدیکی محل اقامت شان نباشد، هزینه ایاب و ذهاب و اقامت در شهرهای دیگر به بیماران و خانواده هایشان تحمیل می شود. بر این اساس توسعه مراکز صورت گرفت. به صورتی که اگر نقشه کشوری را مشاهده نماییم، حدودا در همه جای کشور، از جنوب شرق در استان سیستان و بلوچستان، جنوب غرب در استان خوزستان، شمال غرب در استان آذربایجان شرقی، شمال شرق در استان خراسان رضوی، در نوار شمالی در استانهای گیلان و مازندران و در قسمت های مرکزی دراستان های تهران، همدان، اصفهان، شیراز، کرمان، کرمانشاه و...، دارای مرکز کاشت حلزون هستند و این سبب می شود که بیماران با حداقل زمان ممکن به مراکز دسترسی داشته باشند و کار کاشت حلزون هم با سرعت بیشتری صورت گیرد.
"تحول ملی" در کاشت حلزون شنوایی
نریمانی با اعلان اینکه باهماهنگی به عمل آمده بین معاونت درمان وزارت بهداشت و هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، با دستور وزیر بهداشت طرح ملی تحول کاشت حلزون شنوایی جهت تسریع و تسهیل در امر رسیدگی به مشکلات بیماران ناشنوای کاندید عمل کاشت حلزون شنوایی از شهریور ماه سالجاری آغاز شد، اظهار داشت: هدف از طرح تحول در کاشت حلزون، این بود که انجام اعمال کاشت حلزون شنوایی شتاب بیشتری بگیرد. چونکه ما بازخوردهایی از محیط دریافت می کردیم که علیرغم انجام خدمت کاشت حلزون، رضایت کافی در میان بیماران وجود ندارد. خانواده بیماران گلایه مند بودند که چندین ماه در نوبت کاشت می مانیم و... با دستور وزیر بهداشت و هماهنگی و همکاری معاونت درمان وزارت بهداشت، قرار شد که اعمال کاشت حلزون از آغاز شهریور ماه مجانی شود و صف انتظار به حداقل رسانده شود.
صف انتظار کاشت حلزون صفر شد
وی اظهار داشت: بر این اساس همکاران ما در واحد کاشت حلزون کاری جهادی انجام دادند و در یک بازه زمانی ۱۰ تا ۱۲ روزه، کل صف انتظاری را که برای کاشت حلزون در ۱۵ مرکز کشور داشتیم، دسته بندی کردیم، پروتزها را آماده کرده و طی ۱۲ روز نزدیک به ۷۰۰ پروتز حلزون را به مراکز ارسال کردیم و صف کاشت حلزون را به صفر رساندیم. در آن مقطع ۷۰۰ نفر در فهرست انتظار ثبت شده در هیات امناء بودند که پروتز همه آنها برای مراکز ارسال شد. این در حالیست که در سال ۱۴۰۰، طی یکسال ۱۴۳۰ مورد عمل کاشت حلزون داشتیم، اما در خلال شش ماه اول سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۲۰۹ پروتز به مراکز تحویل دادیم و فکر می کنم تا آخر سال این آمار به ۱۸۰۰ پروتز برسد.
نحوه شناسایی کودکان ناشنوا برای کاشت حلزون نوبت کاشت حلزون دیگر طولانی نمی شود
نریمانی با اعلان اینکه بیماران جدید نیازمند کاشت حلزون متولد و شناسایی و معرفی می گردند، اظهار داشت: ما این تعهد را داریم که دیگر نوبت انتظار انجام کاشت حلزون طولانی نشود و به سرعت عمل برای بیماران صورت گیرد. البته در اینجا توضیحی هم وجود دارد؛ گاهی برخی خانواده ها اعلام می کنند که مثلاً شش ماه است که در نوبت کاشت حلزون هستیم، اما باید توجه کرد که کودکی که ناشنوایی در او تشخیص داده می شود، به مراکز کاشت معرفی می شود. حال بر مبنای استانداردهای علمی، باید چهار تا شش ماه روی مسیرهای شنوایی این کودک با روش هایی مانند استفاده از سمعک کار شود تا بررسی شود که آیا با بهره گیری از وسایل کمک شنوایی مانند سمعک، شنوایی قابل قبولی برای کودک اتفاق می افتد یا خیر؟. اگر شنوایی با این روش ها اتفاق نیفتد و ناشنوایی شدید برایش تشخیص داده شود، کاندید کاشت حلزون خواهد شد. ازاین رو دوره اولیه، نوبت انتظار کاشت حلزون حساب نمی گردد، بلکه دوره بررسی شمرده می شود. پس از انجام بررسی ها و زمانیکه به صورت قطعی مشخص شد کودک کاندید کاشت حلزون است، هدف مان اینست که در این دوره معطلی وجود نداشته باشد و عمل کاشت در اسرع وقت برای کودکانی که معرفی می گردند، به انجام می رسد.
وی در رابطه با نحوه شناسایی کودکان ناشنوایی کاندید کاشت حلزون در کشور، اظهار داشت: خوشبختانه از چند سال قبل، طرح غربالگری شنوایی در بدو تولد در کشور شروع شده و در مراکزی که مرکز زایمان در آنها وجود دارد، شامل شهری و روستایی این غربالگری به انجام می رسد. خوشبختانه در خیلی از استانهای کشور، پوشش این غربالگری بالای ۹۰ درصد است. البته چند استان هم ضعف هایی در پوشش غربالگری شنوایی دارند که باید رفع گردد. از زمانی که این کودکان در بدو تولد از راه غربالگری تشخیص داده می شوند، به سمت مراکز شنوایی سنجی و در مراحل بعدی مراکز کاشت حلزون هدایت می شوند.
شناسایی و درمان کودکان ناشنوا نظام مند می شود
نریمانی اضافه کرد: اقدام خوب دیگری که در طرح ملی تحول کاشت حلزون رخ داد، این بود که چرخه شناسایی تعریف شده نبود. چونکه کار غربالگری از جانب مراکز وابسته به بهزیستی انجام می شد و وقتی که موارد ناشنوایی شناسایی می شدند، مراکز به خانواده پیشنهاد می دادند که ناشنوایی کودک شان را پیگیری کنند. حال این دغدغه وجود داشت که اگر خانواده ای مبحث را پیگیری نکند، عملا کودک از این خدمت محروم خواهد ماند. امکان دارد چندین سال بعد خانواده به سمت کاشت حلزون بروند، اما سن طلایی کاشت حلزون را از دست داده باشند. بر این اساس حالا در معاونت درمان چرخه فرایند کاری برای کاشت حلزون تعریف شده که همه طرف های ذی ربط همچون سازمان بهزیستی در آن حضور دارند تا چرخه فرآیندی کامل شود و دیگر ریزش بیمار نداشته باشیم. به این معنا که از زمانیکه کودکی در بدو تولد در مرکز زایمان بعنوان ناشنوا شناسایی می شود، مسیر مشخص باشد که در مرحله اول چه اقدامی برایش صورت گیرد، ضمانت های اجرایی لازم هم پیشبینی شود که اگر به هر علتی خانواده پیگیری نکرد، مراکز مربوطه خانواده را پیگیری کنند تا کودک ناشنوا از خدمت کاشت حلزون شنوایی محروم نماند.
وی در رابطه با آمار تولد کودک های ناشنوا در کشور، اظهار داشت: بر مبنای آمار کشوری دو در ۱۰۰۰ از تولدهای زنده ناشنوای مطلق و شدید هستند. میزان موالید ما طی سالهای قبل بین یک میلیون تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تولد بوده است و بر این اساس حدود ۲۰۰۰ تا ۲۷۰۰ کودک ناشنوا به دنیا می آید. این آمار بر حسب شرایط امکان دارد بالا و پایین داشته باشد. در عین حال تصور ما اینست که بین ۴۰ تا ۶۰ درصد این کودکان شرایط کاشت را دارند.
شرایط کاشت حلزون شنوایی برای کودکان ناشنوا
نریمانی افزود: وقتی کودکی ناشنوا متولد می شود، امکان دارد ناهنجاری دیگری هم داشته باشد که امکان کاشت حلزون شنوایی را نداشته باشد. همچون این که در کاشت حلزون شنوایی، دستگاهی باید در داخل گوش قرار گیرد، اما در بعضی کودکان اصلا گوش تشکیل نشده و به جای آن بافت غیرفعالی وجود دارد که اصلا اجازه جاگذاری دستگاه را نمی دهد. در عین حال زمانی که پروتز را در داخل گوش کار می گذارید، باید مسیرهای عصبی سالمی هم وجود داشته باشد. در بعضی از کودکان این مسیرهای عصبی گرفتار مشکل هستند یا عصبی وجود ندارد که این کودکان هم کاندید کاشت نخواهند بود. از طرفی زمانیکه عمل کاشت حلزون شنوایی را برای کودکی انجام می دهید، این کودک باید در جلسات گفتاردرمانی شرکت نماید. ازاین رو باید حداقلی از ضریب هوشی داشته باشد تا بتواند یادگیری داشته باشد. کودکانی که گرفتار عقب ماندگی های شدید ذهنی هستند، از کاشت حلزون شنوایی منفعتی نخواهند برد.
سن طلایی کاشت حلزون
وی همینطور اظهار داشت: در عین حال در بدن از هر عضوی که استفاده نشود، طی زمان عملکرد خودش را از دست خواهد داد. همچون مسیرهای عصبی که وجود دارد، از بدو تولد وقتی در تماس با محرک های محیطی قرار می گیرند، مسیرهای عصبی پرورش پیدا می کنند. زمانیکه از یک مسیر عصبی استفاده نشود، این مسیر به تدریج از بین رفته و دیگر عملکردی نخواهد داشت. ازاین رو ترجیح بر اینست که کودکانی که کاشت حلزون برایشان تجویز می شود، در اسرع وقت آنرا انجام دهند. البته باید حداقل هایی هم مانند وزن مناسب و...، هم وجود داشته باشد. قبلا محدوده سن یکسال را بعنوان حداقل سن کاشت حلزون شنوایی اعلام می کردند، اما حالا در رفرنس های جدید علمی این سن را مقداری پایین تر هم آوردند. از طرفی تا چهارسالگی پاسخ های خوبی از عمل کاشت حلزون شنوایی گرفته می شود. برخی خانواده ها نگرانند که اگر کودکی تا سن یک سالگی عمل کاشت انجام ندهد، دیگر ناشنوای مطلق می ماند، که این مورد درست نیست. کودکانی داریم که در سن چهار سالگی هم کاشت حلزون انجام دادند و نتایج عمل مانند کودکانی بوده که در سن یکسالگی عمل شدند. البته با طرح تحول کاشت حلزون قویا دنبال این هستیم که در اسرع وقت و در حداقل سن قابل قبول این اعمال صورت گیرد. در عین حال عمل کاشت حلزون پس از چهار سالگی هم پاسخ می دهد، اما کار بیشتری می طلبد و احتمال موفقیت کمتر خواهد بود. اما در بالای چهار سال هم موارد موفقی داشتیم. سن طلایی کاشت حلزون تا سقف چهار سال است.
کاشت حلزون شنوایی مجانی شد
نریمانی در ادامه صحبت هایش با اعلان اینکه در چارچوب طرح ملی تحول کاشت حلزون هزینه کاشت حلزون برای مردم صفر شد، اظهار داشت: بر مبنای قانون، ما تنها اختیار داشتیم که پروتز را برای بیماران به صورت مجانی تأمین نماییم و هزینه ۱۰۰ جلسه گفتاردرمانی در سال اول، هزینه حق العمل تیم جراحی و هتلینگ بیمارستانی را خانواده ها باید تقبل می کردند. باید توجه کرد که هزینه های زندگی طی سالهای اخیر بالا رفته است، اما به سبب محدودیت های بودجه ای که داشتیم و از سویی هم نمی خواستیم که به خانواده ها فشار وارد شود، طی این سال ها حق الزحمه کادر درمان و گفتاردرمان افزایش نیافته بود که اجحافی در حق آنها بود و حتی سبب می شد برخی افراد انگیزه هایشان را از دست داده و از مراکز بروند یا نیروی جدیدی به مراکز اضافه نشود. این مورد در طرح تحول کاشت حلزون دیده شد و تقسیم بندی کار انجام شد که بر مبنای آن تأمین پروتز همچنان به صورت مجانی توسط هیات امنای صرفه جویی ارزی به انجام می رسد. همینطور ۱۰۰ جلسه گفتاردرمانی، حق الزحمه تیم های جراحی و هتلینگ بیمارستانی را معاونت درمان وزارت بهداشت با عنایت به تخصیص هایی که از معاونت توسعه وزارت بهداشت دریافت می کند و طبق گزارش های عملکرد مراکز از تعداد عمل های کاشت حلزون انجام شده، به مراکز تخصیص خواهد داد و مردم عملا دیگر هزینه ای نمی پردازند.
انجام بیشتر از ۷۰۰۰ عمل کاشت حلزون شنوایی طی ۷ سال پیشنهادی برای پایداری منابع بودجه ای کاشت حلزون شنوایی
وی با اعلان اینکه بودجه تأمین پروتز سال به سال متفاوت می باشد، اظهار نمود: سالهای قبل ردیف بودجه مشخصی تحت عنوان کاشت حلزون در قانون بودجه پیشبینی می شد، اما سال جاری همه بودجه های درمانی که در اختیار دستگاههای مختلف بوده، در بودجه درمان وزارت بهداشت تجمیع شده است که بر این اساس باید طی تفاهمنامه ای با وزارت بهداشت میزان بودجه مورد نیاز سال جاری برای کاشت حلزون را مشخص نماییم. هر سال هم در قانون بودجه ردیف مشخصی برای این کار داشتیم. منتها متاسفانه به سبب مشکلات کشور و تأمین منابع بودجه ای، تخصیص این بودجه هر سال گرفتار غفلت می شد. به صورتی که طی این هفت سال ۲۰ درصد کل بودجه هایمان را تخصیص گرفتیم. پارسال که پیگیری بیشتری انجام شد، از ۱۰۰ میلیاردتومان بودجه مصوب در قانون بودجه برای اعمال کاشت حلزون شنوایی، ۵۰ میلیارد تومان به هیات امناء ابلاغ گردید، اما در بعضی سال ها از کل بودجه کاشت حلزون هیچگونه تخصیصی به هیات امناء داده نشد. با این وجود باتوجه به تعهدی که در هیات امنای صرفه جویی ارزی در امور بیماران وجود داشت، کار ادامه داده شد و طی این هفت سال ۷۵۳۰ عمل کاشت انجام داد. ما تلاش کردیم از راه منابع داخلی هیات امنا بودجه ها را تأمین نماییم تا کاشت حلزون شنوایی گرفتار مشکل نشود. بر این اساس خوشبختانه طی این سال ها هیچ وقت وقفه در کاشت حلزون نداشتیم. سال جاری هم پیگیری کردیم و بودجه باید طی تفاهمنامه ای که بین هیات امنا و معاونت توسعه وزارت بهداشت منعقد می شود، تخصیص یابد تا بتوانیم برای باقی مانده سال و شش ماه اول سال آینده پیشبینی لازم را برای تعداد پروتز داشته و خریداری نماییم.
نریمانی افزود: تابحال که حدود ۳۰ سال از آغاز عمل کاشت حلزون گذشته، سازمان های بیمه گر این خدمت را بعنوان خدمتی مستقل محاسبه نکرده بودند و زیر پوشش بیمه نبود، اما حالا با پیگیری هیات امنا و معاونت درمان وزارت بهداشت، مذاکراتی با شورایعالی بیمه انجام شده تا برای این خدمت شناسنامه تعریف شود و این خدمت زیر پوشش بیمه قرار گیرد. چونکه منابع بیمه پایدارند و مانند بودجه هیات امنا نیست که گاهی تخصیص نداشته باشد. اگر به سمت بیمه ها رویم، منابع پایدار می باشد و دیگر نگران آینده نخواهیم بود. به این معنا که محل اعتبارات کاشت حلزون شنوایی ذیل بودجه سازمان های بیمه گر تعریف شود. در این صورت باز هم هزینه کاشت حلزون برای مردم مجانی است، اما منابع ما پایدار می شود.
نحوه تأمین پروتزهای کاشت حلزون
وی در رابطه با نحوه تأمین تجهیزات و پروتزهای در ارتباط با کاشت حلزون شنوایی، اظهار داشت: پروتز حلزون شنوایی در کشورهای محدودی ایجاد می شود. بر مبنای استانداردهایی که کمیسیون کشوری کاشت حلزون شنوایی وزارت بهداشت تعریف کرده، این پروتزها باید استانداردهای جهانی لازم برای تولید را داشته باشند. هم اکنون سه کمپانی شامل کمپانی های استرالیایی، اتریشی و آمریکایی سه برندی هستند که بر مبنای نظر کمیسیون کشوری کاشت حلزون شنوایی معاونت درمان وزارت بهداشت امتیازات لازم جهت شرکت در فرایند خرید ما را دارند. در عین حال در جهت توجه به تولید داخلی و تولید دانش بنیان، اقداماتی در زمینه تولید دانش بنیان برخی قطعات کاشت حلزون انجام شده است. حلزون شنوایی دو قسمت دارد؛ یک قسمت داخلی که کاملا دارای تکنولوژی پیشرفته ای بوده که داخل گوش قرار می گیرد و یک پردازشگر بیرونی هم دارد که برخی قطعات آن باید در طول زمان تعویض شود. یکی - دو شرکت دانش بنیان در تولید پردازشگر و قطعات آن اقدام نمودند. البته باید با شرکتهای سازنده قطعه داخلی حلزون هماهنگی لازم را داشته باشند. چونکه زمانیکه پردازشگر ایجاد می شود، این دو باید باهم ارتباط برقرار کنند و باید استانداردهای کیفی لازم را داشته باشند. در عین حال ما فرایند خرید پروتز را کاملا رقابتی کردیم؛ در وهله اول از مراکز خواستیم برند خاصی را سفارش نکنند. چونکه هر سه برند کیفیت لازم را دارند. فرایند خرید هم رقابتی است و هر یک از برندهایی که شرایط و استانداردهای لازم و قیمت مناسب تر داشته باشند، برنده مناقصه می شود.
نریمانی با اعلان اینکه سالانه بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ پروتز خریداری می نماییم، اظهار داشت: سال جاری هم بنا بر اعلام نیاز معاونت درمان وزارت بهداشت برنامه داریم که پروتز بیشتری خریداری نماییم تا افراد جدیدی هم که برای کاشت حلزون معرفی می گردند، در نوبت نمانند.
وی در رابطه با تأثیر تحریم ها در خرید پروتزهای حلزون شنوایی، اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که تحریم ایجاد کرده، اینست که پردازشگرها نیمه عمری دارند و برخی مواقع هم به سبب صدمه دیدن برخی قطعات پردازشگر، احتیاج به تعمیر آن داریم و باید به کمپانی برود و تعمیر یا تعویض شده و باردیگر ارسال شود. همین رد و بدل شدن این کالا به سبب شرایط تحریمی گرفتار مشکل است که البته با همکاری اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت، درحال پیشبینی تمهیداتی هستیم که این مشکلات به حداقل برسد. از طرفی تأمین ارز آن هم برایمان چالش است. هرچند که بانک مرکزی با ما همکاری می کند، اما آنها هم محدودیت هایی در تخصیص منابع دارند. در عین حال چالش دیگرمان انتقال ارز به حساب شرکتهای تولیدکننده پروتز است. چونکه مسیر بانکی به سبب تحریم ها گرفتار چالش است.
نریمانی اضافه کرد: برای ملزومات مصرفی مانند پروتز حلزون به جهت اینکه به بیماران فشار وارد نشود، همچنان ارز ترجیحی تخصیص پیدا می کند. سالانه برای پروتزها بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون یورو ارزبری داریم.
چگونگی ارائه خدمات پس از کاشت حلزون شنوایی
وی در رابطه با خدمات پس از جراحی کاشت حلزون شنوایی، اظهار داشت: معمولاً پس از ۱۰ تا ۱۵ سال برخی قطعات پردازشگر حلزون شنوایی تاریخ انقضایشان تمام شده و باید تعویض شوند. طی این سال ها از آنجاییکه منابع اعتباری محدود بوده، هزینه تأمین پروتزها هم گرفتار مشکل بوده و عملا برای تعویض پردازشگر اعتباری نبود. سال جاری با پیگیری هیات امنا و موافقت وزیر بهداشت، بنا شد که برای بچه هایی که بیشتر از ۱۵ سال از زمان کاشت حلزون شان گذشته، قطعات پردازشگرشان را تعویض نماییم که برآورد می شود دو تا سه هزار مورد داریم که باید پردازشگرهایشان تعویض شود. قرار شده قیمت گذاری صورت گیرد و وضعیت هزینه ای آنرا مشخص نماییم. پیش از این در یک بازه زمانی برای ۱۰۰۰ مورد از بیماران پردازشگر را آوردیم که در آن زمان هر یک ۵۰۰۰ یورو هزینه داشت و برای خیلی از خانواده ها تأمین هزینه آن حتی با ارز دولتی امکان پذیر نبود که ما روی آن سوبسید گذاشتیم و دو سوم هزینه را هیات امنا تقبل کرد و مابقی آنرا بیماران تقبل کردند.
نریمانی با اعلان اینکه تحول در کاشت حلزون قدم بسیار بزرگی بود، اظهار داشت: البته یکسری نقصان ها در این راه وجود دارد که به پس از کاشت حلزون مربوط است؛ مانند تأمین قطعات. در این حوزه تخصیص بموقع ارز، ترخیص بموقع قطعات از گمرک و... بسیار اهمیت دارد. طی شش ماه اول ۱۴۰۱ مقداری در زمینه تأمین قطعات با مشکلاتی مواجه شدیم که هماهنگی لازم را بین معاونت درمان، اداره کل تجهیزات پزشکی و شرکتهای سازنده ایجاد کردیم تا چالش های اینچنینی برطرف شود و بتوان این قطعات را بموقع تأمین کرد.
زندگی عادی برای کودکان ناشنوا!
نریمانی با اعلان اینکه ناشنوایی تنها معلولیتی است که با کاشت حلزون رفع معلولیت می شود، اظهار داشت: ازاین رو وقتی عمل کاشت حلزون برای کودکی صورت گیرد، به فردی کاملا عادی تبدیل می شود؛ به صورتی که به زندگی عادی بازمی گردد، مدارس عادی می رود، در دانشگاه پذیرفته می شود، تشکیل خانواده می دهد و... این اتفاقات انگیزه کاری برای هیات امنا و وزارت بهداشت است؛ چونکه نتیجه مثبتی دارد و وقتی نتیجه آنرا می بینیم، انگیزه ای است که کار کاشت حلزون شنوایی را با قوت بیشتری انجام دهیم. کسی که سال ۱۳۷۲ کاشت حلزون انجام داده، ۲۹ سالش است. در میان این کودکان کسانی را داریم که در سطوح بالای دانشگاهی پذیرفته شدند و تحصیل کردند، خلبان، داروساز، دندان پزشک و... وجود دارد.
منبع: كاروخدمت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب