در گفت وگو با ایسنا مطرح شد
قرار گرفتن ۶۸ درصد مساحت ایران در ناحیه با خطر زلزله بالا، ساخت ۱۰۱ برج بر روی گسل
كاروخدمت: مدیر كارگروه ملی زلزله و مخاطرات با اشاره به اینكه ۶۷ درصد مساحت ایران در زون با خطر بالا و ۹ درصد در زون مساحت كشور در زون با خطر بسیار بالای زلزله قرار دارد، اظهار داشت: در تهران باز مساحت زیادی از محله های گلابدره، قیطریه، دربند، حصارك، دارآباد و فرحزاد كه جزو بافت فرسوده می باشند، در حریم گسل ها قرار دارند و در پهنه های گسلی انرژی زلزله در بالاترین حد خود است.
دكتر علی بیت اللهی در گفت وگو با ایسنا، اضافه كرد: برمبنای آمار سال ۱۳۹۵ جمعیت ایران ۷۹ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۲۷۰ (حدود ۸۰ میلیون) نفر است كه از این تعداد ۵۹ میلیون و ۱۴۶ هزار و ۸۴۷ نفر در مناطق شهری و ۲۰ میلیون و ۷۳۰ هزار و ۶۲۵ نفر در مناطق روستایی در مساحت یك میلیون و ۶۴۸ هزار كیلومتر مربعی زندگی می كنند.
وی تعداد شهرهای كشور را ۱۲۴۰ و تعداد آبادی های بالای ۴ نفر را برمبنای آمار ۱۳۹۵، حدود ۵۳ هزار و ۲۴ پارچه اعلام نمود و افزود: جمعیت حدوداً ۸۰ میلیونی ایران برمبنای آمار رسمی مركز آمار ایران در ۲۲ میلیون و ۶۵۴ هزار و ۵۹۱ واحد مسكونی سكونت دارند كه از این تعداد ۱۲ میلیون و ۹۸۱هزار و ۹۱۹ واحد از تیپ ساختمانی اسكلت دار و مابقی در حدود ۹ میلیون و ۶۱۸ هزار و ۶۱۱ واحد مسكونی از نوع فاقد اسكلت و به طور كلی فاقد استواری لازم در مقابل زلزله است.
بیت اللهی با اشاره به اینكه با تقسیم جمعیت بر تعداد واحد مسكونی به صورت میانگین به عدد ۳.۵۲ نفر در واحد مسكونی می رسیم، افزود: از این رو می توان گفت حداقل جمعیت ساكن در واحدهای فاقد اسكلت در كشور، حدود ۳۴ میلیون نفر است. این اعداد به خودی خود گویای ریسك بالای زلزله در ایران است و لزوم اقدامات به سازی را آشكار می كند. شاید بتوان اظهار داشت كه اگر طرح های عمران روستایی و طرح بازآفرینی شهری در كشور به یك امر مستمر مبدل شود، امكان تحول جدی در كاهش میزان ریسك لرزه ای كشور فراهم آید.
مدیر كارگروه ملی مخاطرات با اشاره به نقشه پهنه بندی خطر زلزله در ایران، اشاره كرد: ویرایش چهارم و حاضر آیین نامه ۲۸۰۰ كه آیین نامه لازم الاجرا در طراحی ساخت و ساز مقاوم در مقابل زلزله در كشور است، در پیوست خود آخرین ویرایش نقشه پهنه بندی خطر زلزله را دارد كه مهندسین، شتاب زلزله مبنای طراحی خودرا به استناد آن انتخاب می كنند.
وی با اشاره به اینكه این نقشه، ایران را به چهار پهنه با خطر بسیار بالا، خطر بالا، متوسط و كم تقسیم كرده است، تصریح كرد: تجربه زلزله های گوناگون رخ داده در فلات ایران نشان داده است كه ساختمان های بنا شده بر اساس آیین نامه، آزمون موفقی را داشته اند و مسلم است كه به مرور زمان باز این نقشه و محتوای آیین نامه، تدقیق و تكمیل تر شده و میگردد.
بیت اللهی مبنای تهیه نقشه پهنه بندی خطر زلزله را داده های شتاب نگاشتی دانست كه توسط بیشتر از ۱۱۰۰ ایستگاه شتابنگاری در كشور با مسئولیت شبكه شتابنگاری مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی اداره میگردد و اظهار نمود: بر این اساس لزوم توسعه و به روز كردن ایستگاه های آن به طور ملموس حس میگردد. برخی از دستگاه های این شبكه قدیمی و فاقد امكان ارسال برخط اطلاعات هستند كه این امر در موقع رخداد زلزله، كاستی بزرگی تلقی میگردد.
به گفته وی، بر اساس زون بندی نقشه خطر زلزله آیین نامه ۲۸۰۰ (آیین نامه ساخت و ساز مقاوم در مقابل زلزله در ایران) حدود ۶۷ درصد از مساحت سرزمینی ایران، در زون با خطر بالا و نزدیك به ۹درصد مساحت كشور را پهنه با خطر بسیار بالای زلزله در بر می گیرد. از این میان تنها ۴.۵ درصد سرزمین ما، در پهنه با خطر كم واقع شده است كه اغلب آن باز مناطق كویری و فاقد جمعیت و آبادانی و یا بسیار تنك جمعیتی زندگی می كنند.
نقشه پهنه بندی خطر زلزله ایران
به گفته وی، جزئیات عددی پهنه خطر زلزله ایران به این شرح است:
درصدمساحت به كیلومتر مربعخطر زلزلهزون۴.۵۷۳۴۷۲كم۱۲۰۳۲۲۸۹۴متوسط۲۶۸۱۰۸۹۹۶۸بالا۳۹۱۴۸۵۳۳بسیار بالا۴
وی با تاكید بر اینكه ۲۰۰ شهر از شهرهای ایران در زون با خطر بسیار بالای زلزله واقع شده اند كه كلان شهرهایی مانند تهران، تبریز و كرج همچون آنها است، اشاره كرد: همین طور ۸۰۳ شهر باز در پهنه با خطر بالای زلزله واقع هستند كه معرف در معرض قرارگیری بالای جمعیتی ایران در مقابل زلزله است و تنها ۱۱ شهر در زون با خطر زلزله كم قرار گرفته اند.
مدیر بخش زلزله مركز تحقیقات مسكن تصریح كرد: از میان ۵۳۰۲۴ آبادی تنها ۴۲۵ آبادی در محدوده خطر كم واقع هستند، ۵۹۳۱ آبادی در زون با خطر بسیار بالا و ۳۹۶۲۴ آبادی باز در پهنه با خطر بالای زلزله پخش شده اند.
بیت اللهی با اشاره به اینكه تعداد كل جمعیت شهری واقع در زون با خطر بسیار بالا، حدود ۱۹ میلیون و ۲۵۵ هزار و در زون با خطر زلزله بالا جمعیت شهری حدود ۳۰ میلیون نفر است، افزود: جمعیت روستایی ساكن در زون با خطر بسیار بالا حدود ۲ میلیون و ۷۵۸ هزار نفر و در پهنه با خطر بالای زلزله حدود ۱۴ میلیون و ۷۲۶ هزار نفر است.
وی افزود: به صورت كلی از میان حدود جمعیتی ۸۰ میلیونی ایران (آمار ۱۳۹۵)، حدود ۶۶ میلیون و ۷۳۹ هزار نفر در پهنه های با خطر بسیار بالا و بالای زلزله (حدود ۸۳ درصد جمعیت) زندگی می كنند.
وی تصریح كرد: نكته شایان توجه در پراكنش جمعیتی بر روی پهنه های خطر زلزله ایران، این است كه هر چند زون با خطر بسیار بالای زلزله مساحتی نزدیك به ۹ درصد مساحت سرزمینی ایران را دارد، اما درصد جمعیت واقع در این زون ۲۷ درصد جمعیت كل كشور است.
مدیر بخش زلزله مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی افزود: حدود ۴ میلیون و ۸۳۰ هزار واحد مسكونی فاقد اسكلت شهری در زون های با خطر بسیار بالا و بالا واقع شده است. در مناطق روستایی این عدد، بالغ بر ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد است. به عبارتی دیگر نزدیك به ۸ میلیون واحد مسكونی فاقد اسكلت در پهنه خطر بسیار بالا و بالا قرار دارند كه پتانسیل لطمه پذیری به مراتب بالاتری را دارند.
به گفته وی، این امر بخصوص در مناطق شهری و در كلانشهرها نمود بسیار با اهمیتی را به خود می گیرد؛ از این جهت كه در بیشتر كلان شهرها، واحدهای مسكونی فاقد اسكلت در بافت های ناكارآمد و فرسوده قرار می گیرند، در این مناطق علاوه بر فاكتور عدم استواری بنا، نفوذناپذیری محدوده ها باز امر امداد و نجات را در هنگام رخداد زلزله با مشكلات عدیده همراه خواهدنمود كه شایسته توجه ویژه است.
وی تصریح كرد: بعنوان مثال برمبنای آمار تعداد واحدهای مسكونی شهر تهران اندكی بیشتر از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد تخمین زده میگردد. از مجموع مساحت شهری تهران، ۳۲۶۸ هكتار آن طبق تعریف شورای عالی شهرسازی و معماری، به بافت فرسوده تعلق می گیرد كه حدودا ۵ درصد مساحت شهری را در بر می گیرد. در این مساحت حدود ۱۵ درصد مردم شهر تهران زندگی می كنند، جمعیت ساكن این بافت حدود یك میلیون و ۲۵۰ هزار نفر است كه در ۲۶۲ هزار واحد مسكونی واقع در بافت فرسوده زندگی می كنند.
علاوه بر بافت فرسوده، برمبنای آمارهای موجود، حدود ۱۵ هزار هكتار بافت ناكارآمد در كلان شهر تهران وجود دارد كه جمعیت ساكن در آن بالغ بر ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر است كه در بیشتر از ۶۳۵ هزار واحد مسكونی سكنی گزیده اند. نكته مهم دیگر، قرارگیری خیلی از ساختمان ها در حریم گسل های لرزه زا در شهرها و مراكز جمعیتی است. مبرهن است كه در پهنه های گسلی، انرژی زلزله در بالاترین حد خود بوده و تخریب، بدون تردید، در طول گسل ها شدیدتر است.
دبیر كارگروه مخاطرات، ابنیه و بافت فرسوده اشاره كرد: در كلان شهر تهران، علاوه بر محله هایی مانند دارآباد، گلاب دره، فرحزاد، تجریش، قیطریه، دربند و حصارك كه دربردارنده مساحت بیشتری از بافت های فرسوده واقع در حریم گسل های اصلی هستند، ساختمان های بلند مرتبه ای در حریم گسل های تهران وجود دارد كه ریسك زلزله را به مراتب بالا برده است.
به گفته این محقق حوزه زلزله، تعداد ۱۰۱ پرونده برج های تهران برمبنای آمار موجود بر روی حریم گسل های اصلی، تعداد ۵۵ پرونده ساختمان بلند مرتبه در حریم گسل های متوسط و ۱۶ پرونده در حریم گسل های فرعی تشكیل شده است.
بیت اللهی افزود: علاوه بر آن ۳ برج در معابر ۶ متری، ۲۴ برج در معابر ۶ تا ۱۰ متری و ۲۵۱ پرونده در معابر به پهنای ۱۰ تا ۱۲ متری واقع شده اند.
وی با تاكید بر نقش معابر در امدادرسانی و تخلیه اضطراری، تصریح كرد: ارقام اعلام شده به خودی خود، وضعیت نابهنجار ریسك زلزله را در كشور نمایان می كند. تنها تجربه زلزله كرمانشاه كافی است تا بدانیم، عدم توجه جدی به مبانی كاهش خطرپذیری لرزه ای تا چه حد می تواند به اركان اقتصاد كشور ضربه بزند.
عضو هیات علمی مركز تحقیقات مسكن اشاره كرد: وظیفه پژوهشگران حوزه ریسك و ارتقای تاب آوری این است كه واقعیت ها را پیش از وقوع واقعه ذكر كنند و ذكر نماییم تا اقدامات جدی پیشگیرانه در كشور نهادینه شود و اطمینان داشته باشیم تخصیص بودجه برای كاهش ریسك زلزله، نماد بارز سرمایه گذاری ملی است.
وی با اشاره به تقدیم لایحه بودجه ۹۸ از طرف دولت به مجلس، اشاره كرد: لازم است به طور مشخص بودجه مناسب در اختیار وزارت راه و شهرسازی برای استمرار تعیین حریم گسل ها در محدوده های شهری و تعیین نوع ساخت و سازها و بازبینی طرح های جامع و تفصیلی شهری تخصیص یابد. این اقدام مشخص و قابل اندازه گیری نقش بارزی در كاهش ریسك زلزله خواهد داشت.
بیت اللهی با تاكید بر گنجانده شدن پهنه گسل ها و اولویت بندی بر اساس ریسك لرزه ای در طرح های بازآفرینی شهری، اظهار نمود: علاوه بر آن پیشنهاد میگردد امر نظارت بر ساخت و ساز، كیفیت مصالح ساختمانی و مكان یابی راه اندازی بناهای مهم بسیار جدی تلقی شود و جا دارد كه در این زمینه نمایندگان مجلس و هیات دولت، سرمایه گذاری كنند.
مناطق شهری واقع در زون های خطر زلزله در ایران
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب