كاروخدمت گزارش می دهد؛
كاهش ۱ و نیم درصدی نرخ بیكاری در روزگار تحریم و كرونا
كاروخدمت: نرخ بیكاری جمعیت 15 ساله و بیشتر در سال قبل به 10.7 درصد رسید كه نسبت به سال پیش از آن 1.5 درصد كاهش یافته است. این در شرایطی است كه ایران علاوه بر شیوع ویروس كرونا كه بحرانی جهانی است با تحریم های یكجانبه آمریكا نیز دست به گریبان است.
بر طبق نظریه های اقتصادی، نرخ بیکاری و رشد اقتصادی رابطه عکس باهم دارند اما آمارها نشان میدهد که در کشور به سبب قوانین تعدیل نیرو، سهم اندک نیروی کار در رشد اقتصادی و ترکیب وضعیت شغلی شاغلان این رابطه برقرار نبوده است.
نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری از مهم ترین متغیرهای کلان اقتصادیست و همیشه مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران بوده است. طبق نظریه های اقتصادی، بین این دو متغیر رابطه عکس وجود دارد، یعنی در شرایط رشد
اقتصادی مثبت که به مدلول افزایش تولید ناخالص داخلی است، تقاضا برای نیروی کار افزایش یافته و با افزایش اشتغال، نرخ بیکاری کم شود و بالعکس.
اما همانطور که در شکل بالا شاهد می باشیم بررسی ها نشان میدهد در بازه زمانی هشت سال اخیر رابطه معناداری بین رشد اقتصادی و نرخ بیکاری وجود ندارد و با وجود نوسانات زیاد در نرخ رشد اقتصادی، نرخ بیکاری واکنشی به این نوسانات نداشته است.
همچنین بر طبق آخرین آمار اعلامی مرکز آمار، نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در سال قبل به ۱۰.۷ درصد رسید که نسبت به سال پیش از آن ۱.۵ درصد کاهش یافته بود. همین طور بر طبق اعلام مرکز آمار نرخ رشد اقتصادی سال قبل منفی هفت درصد و رشد اقتصادی بدون نفت منفی ۰.۶ درصد بود. مرکز آمار در پژوهشی دلیلهای این مساله را بررسی نموده است.
کاهش دستمزد و ساعت کار در مقابل تعدیل نیرو
یکی از مشکلات اصلی بازار کار که همیشه از طرف فعالان اقتصادی نامطلوب تلقی شده است، محدودیت قانون کار در تعدیل و جابه جایی نیروی کار بوده است. بدین سبب در شرایط رکودی، بنگاه های اقتصادی بجای کاهش تعداد کارکنان خود می کوشند با کاهش دستمزد یا کاهش ساعت کار تا حد ممکن تعدیل نیروی انسانی را به تعویق بیاندازند. این مساله باتوجه به وضعیت معیشت خانوارها خصوصاً در شرایط رکود از طرف نیروی کار پذیرفته می شود. بدین سبب بنگاه های اقتصادی در واکنش به رکود اقتصادی بجای تعدیل نیرو سیاست کاهش دستمزد و ساعت کار را در برنامه های خود قرار می دهند.
ورود کارگران ثانویه در شرایط رکود اقتصادی
در بررسی کاهش نرخ بیکاری با وجود رشد اقتصادی، فرضیه ای تحت عنوان «اثر کارگران ثانویه» وجود دارد به این صورت که شرایط رکود اقتصادی، افراد بیشتری برای ورود به بازار کار ترغیب می کند و این افراد، افرادی هستند که در تامین معیشت خانوار به کمک نان آور اصلی می آیند. به این صورت که افراد جوان یا مادرانی که فرزند کوچک دارند خارج از نیروی کار هستند، با بیکار شدن یا کاهش دستمزد نان آور اصلی خانواده و کاهش درآمد، برای جبران این مساله برای یافتن شغل تلاش می کنند و در نتیجه مشارکت اقتصادی افزایش می یابد و حتی در مواردی به مشاغل غیررسمی با درآمدهای اندک راضی می شوند که این امر سبب کاهش نرخ بیکاری می شود.
نقش درآمد در نرخ رشد اقتصادی و بیکاری
یکی دیگر از دلیلهای رابطه معکوس بین رشد اقتصادی و بیکاری به تاثیر متفاوت رشد اقتصادی بر نرخ بیکاری مربوط می شود. به این معنا که با افزایش درآمد، خانوار تصمیم می گیرد اوقات فراغت خودرا افزایش و ساعت کار را کم کند. بدین سبب افزایش درامد ناشی از رونق اقتصادی، منجر به کاهش نرخ مشارکت و افزایش نرخ بیکاری می شود.
همچنین نظریه دیگر می گوید که با افزایش درآمد یا دستمزد ساعتی، نیروی کار بیشتری وارد بازار کار می شود، در نتیجه نرخ مشارکت اقتصادی افزایش و نرخ بیکاری کاهش پیدا می کند.
ترکیب وضعیت شغلی شاغلان
ترکیب وضعیت شغلی شاغلان کشور از دیگر دلیلهای واکنش متفاوت نرخ بیکاری و نوسانات اقتصادیست. به این شکل که هر چه تعداد افراد مزد و حقوق بگیر از کل شاغلان بیشتر باشد در شرایط رکود اقتصاد، نرخ بیکاری کاهش پیدا می کند.
بررسی آمارها نشان میدهد که آمریکا بیشترین و ایران کمترین درصد کارکنان مزد و حقوق بگیر در میان جمعیت شاغلان را دارند. به شکلی که در ایران ۵۴.۶ درصد شاغلان مزد و حقوق بگیر، ۳.۷ درصد کارفرما، ۳۶.۸ درصد کارکن مستقل، ۴.۹ درصد کارکن فامیلی بدون مزد هستند. از طرف دیگر آمریکا ۹۳.۹ درصد حقوق بگیر، ۶ درصد کارکن مستقل و ۰.۱ درصد کارکن فامیلی بدون مزد دارد. بدین سبب انتظار می رود نرخ بیکاری این دو گروه کشورها در شرایط رکود و رونق نوسانات متفاوتی داشته باشد.
براساس آخرین آمار انتشار یافته با شیوع بیماری کرونا، اقتصاد بیشتر کشورهای دنیا وارد رکود شده و رشد اقتصادی کاهش یافته است اما واکنش نرخ بیکاری متفاوت می باشد. نرخ بیکاری آمریکا با شیوع بیماری کرونا ۹.۸ رشد، کانادا ۷.۵ درصد رشد، فرانسه ۰.۷ درصد افزایش یافته است و از طرف دیگر نرخ بیکاری در ترکیه یک درصد و ایران ۰.۸ درصد کاهش یافته است.
نرخ بیکاری کشورهای منتخص قبل و پس از شیوع بیماری کرونا
در کشورهایی که بازار کار متشکلی دارند، افراد حتی در صورت از دست دادن شغل ازبازار کار خارج نمی شوند و چون سیستم های تامین اجتماعی و بیمه های بیکاری وجود دارد، به شکل بیکار در جست وجوی کار تبدیل می شوند و به سبب افزایش تعداد بیکار، نرخ بیکاری افزایش و مشارکت اقتصادی بدون تغییر باقی می ماند.
سهم اندک نیروی کار در رشد اقتصادی
از مشخصه های برجسته اقتصاد ایران، وابستگی زیاد رشد اقتصادی به موجودی سرمایه و سهم اندک سایر عوامل تولید همچون نیروی کار در رشد اقتصادیست. بدین سبب به سبب سهم پایین عامل نیروی کار در رشد اقتصادی، رابطه ضعیفی بین نرخ بیکاری و رشد اقتصادی در کشور وجود دارد.
همچنین در اقتصاد ایران نفت اثر مستقیم و غیرمستقیم بالایی در رشد اقتصادی دارد. در بلندمدت اثر غیرمستقیم درآمدهای نفتی در رشد اقتصادی بالاست و در کوتاه مدت و شرایط خاص تحریمی و یا لغو تحریم، اثر مستقیم نفت از کانال ارزش افزوده بخش نفت در رشد اقتصادی بسیار بالاست. باتوجه به اشتغالزایی اندک بخش نفت و ثبات ظرفیت اشتغال در طول سالیان متمادی، ارتباط رشد اقتصادی به خصوص در شرایط تحریمی با اشتغال و بیکاری قطع می شود.
در دوران کاهش درآمدهای نفتی، اقتصاد ایران با کاهش شدید تشکیل سرمایه مواجه می شود و باتوجه به وابستگی زیاد رشد اقتصادی به موجودی سرمایه، در این دوران رشد اقتصادی نیز کاهش پیدا می کند. در صورتیکه اشتغال تحت تاثیر این کاهش قرار نگرفته و در بعضی موارد برای جبران کاهش موجودی سرمایه بر تولید، از نیروی کار بیشتری هم استفاده می شود.
مشارکت بخش نفت در رشد اقتصادی
منبع: karokhedmat.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب